همزمان با آغاز روند بررسی پیش‌نویس قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران که به پیشنهاد واشینگتن در شورای امنیت به گردش درآمده، وزارت امور خارجه آمریکا در گزارش سالیانه خود در مورد مبارزه با تروریسم در جهان، ایران را «بدترین دولت حامی تروریسم در جهان» معرفی کرده است. 

این گزارش می‌گوید که القاعده از خاک ایران برای انتقال شبه‌نظامیان خود و اقامت برخی اعضایش استفاده کرده است. در بخش دیگری از این گزارش به کمک ۷۰۰ میلیون دلاری جمهوری اسلامی به گروه‌های نیابتی و شبه‌نظامیان اشاره شده و می‌افزاید در نتیجه تحریم‌ها علیه ایران، حجم این کمک‌های مالی کاهش یافته است.

این در حالی است که مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا بار دیگر تاکید کرد که آمریکا با قطعنامه به گردش درآمده در شورای امنیت می‌خواهد از دسترسی «بزرگترین حکومت حامی تروریسم» به سلاح جلوگیری کند.

دیپلمات‌های روسی و چینی در سازمان ملل همچنان از مخالفت با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران سخن می‌گویند.

برایان هوک، ‌نماینده ویژه وزارت امور خارجه آمریکا در امور ایران، روز گذشته هشدار داد «چین و روسیه در صورت مسدود کردن این روند منزوی خواهند شد.»

چین و روسیه دو عضو دایم شورای امنیت سازمان ملل هستند که می‌توانند علیه قطعنامه پیشنهادی آمریکا که تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را به طور نامحدود تمدید می‌کند، از رای وتوی خود استفاده کنند.

مقامات در واشینگتن ادعا می‌کنند که اجازه نمی‌دهند این تحریم‌ها لغو شوند و در صورت مخالفت پکن یا مسکو، تحریم‌های تسلیحاتی شورای امنیت را به طور یکجانبه برقرار می‌کنند. پومپئو روز گذشته گفت که باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز به روشنی به توانایی ایالات‌متحده برای اعمال یکجانبه این تحریم‌ها علیه ایران اشاره کرده بود. به گفته پومپئو در صورتی که آمریکا به ناکامی ایران در عمل به تعهداتش باور داشته باشد، هیچ کشوری نمی‌تواند مانع آمریکا در راه بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران شود.

بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام ضمیمه آن است، ۱۳ سال تحریم تسلیحاتی ایران در ۲۷مهرماه سال جاری یعنی پنج سال پس از اجرای برنامه جامع اقدام مشترک به پایان می‌رسد. برایان هوک، مایک پومپئو و کلی کرفت، نماینده آمریکا در سازمان ملل طرح تمدید این تحریم‌ها را به ۱۵ عضو شورای امنیت ارایه داده و استدلال‌های خود را در توجیه ادامه این تحریم‌ها مطرح می‌کنند.

به گفته آنها لغو تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران تهدیدی برای همسایگان این کشور و حتی آسیا و اروپا است.

مقامات در تهران این ادعا را رد کرده و بر لغو تحریم‌های تسلیحاتی تاکید دارند.

باوجود اینکه چین و روسیه می‌گویند مخالف تمدید تحریم‌ها هستند، مواضع دبیرکل سازمان ملل، شورای حکام و اتحادیه اروپا می‌تواند به کمک پروژه آمریکا بیاید.

آنتونیو گوترش ماه گذشته منشاء سلاح‌های استفاده شده در حمله به عربستان را «ایرانی» توصیف کرده بود. اکثریت ۳۵ عضور شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در قطعنامه‌ای که هفته گذشته منتشر کردند از روند همکاری‌های تهران با بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتقاد کرده و خواستار همکاری کامل و فوری ایران با آژانس شدند.

روسیه و چین به این قطعنامه رای منفی دادند، اما همچنان رای ۲۵ کشور دیگر از جمله بریتانیا، فرانسه و آلمان مثبت بود.

سه کشور اروپایی باقی‌مانده در برجام در بیانیه‌ای جداگانه ضمن درخواست از ایران برای همکاری با آژانس اعلام کرده‌اند که تحریم‌های تسلیحاتی اروپا علیه ایران تا سه سال دیگر لغو نخواهد شد.

با این حال یک دیپلمات چینی به رویترز گفته که هیچ شانسی برای تصویب قطعنامه مورد نظر آمریکا در تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران وجود ندارد. رویترز پیش‌تر گزارش داده بود که این قطعنامه همچنان امکان فروش موردی سلاح به ایران با مجوز یکی از کمیته‌های شورای امنیت ۳۰ روز قبل از این اقدام، وجود دارد.

هوک بر این باور است که تمدید تحریم‌های تسلیحاتی اقدامی «ضروری و صحیح» است و همه اعضای شورای امنیت «چه در محافل عمومی به این نکته اشاره کنند و چه نکنند‌، این نکته را می‌دانند.»

این طرح در مجلس نمایندگان آمریکا نیز از حمایت دو حزبی برخوردار است.

واشینگتن تهدید کرده که در صورت وتوی قطعنامه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی، بازگشت همه تحریم‌ها از طریق مکانیسم ماشه را دنبال می‌کند.

این مکانیسم که بخشی از ساز و کار حل اختلاف است، فعلا از سوی اتحادیه اروپا به حال تعلیق درآمده است. اروپا پس از اینکه ایران در نیمه دی‌ماه گذشته واکنش به کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سابق سپاه قدس در حمله نیروهای آمریکایی، اعلام کرد از همه همه تعهدات خود در چارچوب برجام دست می‌کشد، ساز و کار حل اختلاف را فعال کرد. با این حال جوزپ بورل،‌ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اندکی بعد اعلام کرد به منظور ایجاد زمان بیشتر برای مذاکره، اروپا فعلا مکانیسم ماشه را فعال نمی‌کند.

ایران، روسیه و چین و برخی در اروپا می‌گویند آمریکا از برجام خارج شده و نمی‌تواند این مکانیسم را فعال کند.

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران روز گذشته همزمان با آغاز نشست شورای امنیت برای بررسی قطعنامه پیشنهادی آمریکا گفت که هر لحظه که آمریکا به برجام بازگردد،‌ ایران همان لحظه آماده است.

پومپئو در پاسخ به پرسشی در این زمینه گفت: «از مذاکره با ایران در زمان درست استقبال می‌کنیم، اما این شرط که به آنها پول بدهیم تا بتوانند به ترور ادامه دهند، مضحک است.»

باوجود ادعایی که روحانی در مورد بازگشت آمریکا به برجام مطرح می‌کند، آمریکا تا ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ عضو برجام بود، اما تهران با پیشنهاد‌های مکرر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای مذاکره و دستیابی به توافقی جامع مخالفت کرد.